نشریه دانش سلامت و دین

کتاب «تلقیح مصنوعی در آینه فقه»، اثر سیدمحسن مرتضوی، در سال 1398 از سوی مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در 368 صفحه به چاپ رسیده است.
از وظایف فقه پویا و غنی شیعه، پاسخ دادن به مسائل نوپیدا و موضوعات جدید مورد نیاز جامعه اسلامی است و عالمان و فقیهان شیعه نیز همواره در اعصار مختلف، با تلاش‌های علمی و مجاهدت‌های خستگی‌ناپذیر خود به این مهم پرداخته‌اند.
 از مسائل جدید و نوظهور در حوزه مسائل پزشکی، تلقیح مصنوعی و روش‌های نوین باروری است. عقیم بودن و ناباروری، همواره به‌صورت یک رنج و گرفتاری سخت در زندگی جلوه‌گر می‌شود؛ رنجی که همه همسران از آن می‌گریزند و مایل نیستند شاهد این قصه دردناک در زندگی خویشتن باشند.  ده تا پانزده درصد زوج‌ها با این مشکل مواجه هستند.
 ازاین‌جهت، تلقیح مصنوعی نیاز به بحث همه‌جانبه، موضوع شناسی و بررسی احکام تکلیفی و وضعی مرتبط با خود را دارد که در این نوشتار، نویسنده کوشیده است با استفاده از منابع دست‌اول روایی و فقهی، مباحث استدلالی و اجتهادی را درباره این موضوع به‌تفصیل مطرح کند.
این کتاب در دو بخش و یک خاتمه تنظیم شده است: در بخش نخست، مباحث کلیات و موضوع شناسی، بررسی حکم تکلیفی صور مختلف تلقیح داخل رحمی و خارج رحمی و رحم جایگزین مطرح شده است. در بخش دوم نیز احکام مرتبط با تلقیح مصنوعی، همچون بحث نسب، ثبوت عدّه، حکم نفقه عامل، حکم اسقاط و از بین بردن نطفه و معاملات مرتبط با تلقیح ارائه شده است. در خاتمه هم، موضوعاتی مانند پیوند اعضای تناسلی بدن، مجوزات معاینات پزشکی، و حق استیلاد از طرق غیر متعارف برای شوهر، مورد بحث و کاوش قرار گرفته است.
 «تلقیح مصنوعی در آینه فقه»، پنجمین کتاب از مجموعه مسائل مستحدثه پزشکی است که بعد از «کالبدشکافی»، «پیوند اعضا و مرگ مغزی»، «شبیه‌سازی انسان» و «قتل از روح ترحم، اتانازی»، به چاپ رسیده است.

زهرا علایی طباطبایی
دانشکده سلامت و دین