نشریه دانش سلامت و دین

تغییر جنسیت و دلایل حرمت آن

در شماره پیشین، تغییر جنسیت و دلایل انجام آن بیان شد. در این شماره، دلایل منع و حرمت آن را بررسی خواهیم کرد.

از دلایل مطرح‌شده برای حرمت تغییر جنسیت، حرمت از بین بردن اعضا یا ایجاد نقص در آن‌هاست؛ بدین معنا که اگر فردی اعضای تناسلی مذکر یا مؤنث را به‌صورت کامل داشته باشد و بخواهد عضو خود را از بین ببرد یا ناقص کند تا به عضو جنس مقابل تبدیل کند، طبیعتاً به خود آسیب شدیدی وارد کرده است و به دلیل حرمت اضرار و وارد کردن ضرر، ولو بر بدن خود، این عمل حرام و غیرمجاز خواهد بود. شارع مقدس، به‌رغم اهمیت بسیار زیاد وضو و غسل و روزه یا سایر اعمال عبادی، در صورت آسیب‌رسان بودن، وضو و غسل را به تیمم تبدیل کرده است تا به فرد آسیب نرسد یا حتی روزه را در شرایطی که آسیب‌رسان باشد حرام و باطل اعلام می‌کند. پس چگونه می‌توان پذیرفت که از بین بردن عضو سالم را جایز بداند؟ البته این دلیل شامل افرادی که ابهام جنسی و جنسیت نامشخص دارند نمی‌شود.

از دیگر دلایل مطرح‌شده برای حرمت تغییر جنسیت، آیه مبارکه «فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلۡقَ ٱللَّهِ» (نساء: 119) است. در این آیه، از قول شیطان لعین خطاب به خدای جلیل آمده است: «وَ لَآمُرَنَّهُمْ فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلْقَ اللَّه»؛ یعنی به آنان فرمان دهم تا خلقت خدا را تغییر دهند، اما در ترجمه استاد حسن انصاریان این آیه چنین ترجمه شده است: «فرمانشان می‌دهم که آفرینش خدایی را تغییر دهند [به این صورت که جنسیت مرد را به زن و زن را به مرد برگردانند، و فطرت پاکشان را به شرک بیالایند، و زیبایی‌های طبیعی، روحی، جسمی خود را به زشتی‌ها تبدیل کنند]»(انصاریان. 1393). در تفسیر نور نیز ذیل آیه «فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلۡقَ ٱللَّهِ» آمده است: تغییر مخلوقات (نظیر زن را به مرد و مرد را به زن تبدیل کردن) کار ی حرام و شیطانى است. درهرصورت، تبدیل جنس مرد به زن یا بالعکس با استناد به این آیه کریمه حرام و ممنوع اعلام می‌شود؛ گرچه این آیه، مورد ابهام جنسی را شامل نمی‌شود. با استناد به این آیه، برخی مراجع تقلید چنین فتوا داده‌اند که تغییر جنسیت چون تغییر خلق خداوند متعال است، جایز نیست (حسینی، 1420 ق). همچنین، آیت‌الله خوئی نیز این عمل را مجاز اعلام نکرده‌اند (تبریزی.1416 ق).

از دیگر دلایل مطرح‌شده برای حرمت تغییر جنسیت، آیه مبارکه «وَلَا تُلۡقُواْ بِأَیۡدِیکُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُکَةِ» است. با این شرح که طبق آیه، از بین بردن قوا و اعضای بدن جایز نیست و تغییر جنسیت هم مستلزم از بین بردن اعضای بدن است. ]به‌خصوص اعضای تناسلی که از اعضای رئیسه و اصلی بدن به شمار می‌روند[ پس تغییر جنسیت جایز نیست.

تشبّه مرد به زن و زن به مرد، ترویج هم‌جنس‌گرایی، اخلال در مصالح عمومی جامعه، حرمت عقیم‌سازی و... از دیگر دلایل مطرح‌شده برای حرمت تغییر جنسیت‌اند که در این نوشتار، برای خودداری از اطاله، تنها به توضیح دلایل اصلی بسنده شد.

منابع

-              انصاریان، حسین (1393). ترجمه قرآن کریم. تهران: نشر تلاوت.

-              قرائتی، محسن (1387). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

-              حسینى، سیدحسین (1420 ق). احکام المغتربین وفقا لفتاوى عشرة من مراجع التقلید. تهران. ص 439.

-              تبریزی، جواد (1416 ق). صراط النجات. دفتر نشر برگزیده. ج 1، ص 330.

جملات کلیدی

  از بین بردن قوا و اعضای بدن جایز نیست و تغییر جنسیت هم مستلزم از بین بردن اعضای بدن است [به‌خصوص اعضای تناسلی که از اعضای رئیسه و اصلی بدن به شمار می‌روند] پس تغییر جنسیت جایز نیست.

نویسنده

احمد مشکوری        

گروه فلسفه و اخلاق سلامت، دانشکده سلامت و دین، دانشگاه علوم پزشکی قم