نشریه دانش سلامت و دین

کتاب «شبیه‌سازی انسان در آینه فقه»، اثر سیدمحسن مرتضوی، در سال 1395 از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی& در 232 صفحه به چاپ رسیده است.
 شبیه‌سازی موجود زنده، از جنجالی‌ترین و بحث‌برانگیزترین مباحث مطرح‌شده در علم مهندسی ژنتیک است و امروزه، به یک بحث جهانی و همگانی تبدیل شده است. شبیه‌سازی، تولیدمثل از طریق سلول غیرجنسی است. در این روش، با گرفتن سلول غیرجنسی ازیک‌طرف، نسخه‌ای شبیه و همانند او به وجود می‌آید. جامعه بشری، هم‌اکنون موقعیتی خطیر را تجربه می‌‌کند و در چشم‌انداز پیش روی او، قریب‌الوقوع شبیه‌سازی انسان ترسیم شده است. در کشور ایران نیز دانشمندان جوان و متدین در پژوهشکده رویان، هم‌زمان با این پیشرفت و خیز علمی در جهان، مطالعات و تحقیقات خود را از سال 1380 در این زمینه آغاز کردند و توانستند در مهرماه 1385 با تولد موفقیت‌آمیز گوسفند شبیه‌سازی‌شده به نام «رویانا»، ایران را در فهرست کشورهای موفق در زمینه تولید حیوانات شبیه‌سازی‌شده قرار دهند.
این کتاب، زوایا و ابعاد مختلف این پدیده نوپا و پراهمیت را از منظر فقه غنی و پویای شیعه مورد بحث و بررسی قرار داده است. این اثر در چهار بخش تنظیم شده است:
بخش نخست، حکم تکلیفی شبیه‌سازی انسان و احکام وضعی مترتب بر آن، مانند انتساب طفل شبیه‌سازی‌شده، حکم ارث بردن، ارتداد و نفقه؛
بخش دوم، حکم تکلیفی و وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن انسان؛
بخش سوم، بررسی احکام مختلف همزادسازی انسان، یا همان ایجاد چند قلوهای مشابه؛
بخش چهارم، احکام شبیه‌سازی در حیوانات.
«شبیه‌سازی»، سومین کتاب از مجموعه مسائل متحدثه پزشکی آراسته‌شده به زیور چاپ است. نخستین کتاب از این مجموعه، با عنوان «کالبدشکافی در آینه فقه» و دومین کتاب، با عنوان «پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه» منتشر شده است.


زهرا علایی طباطبایی
دانشکده سلامت و دین