نشریه دانش سلامت و دین

 معرفی مورد

 دانشجوی سال پنجم پزشکی، در حال اخذ شرح‌حال از بیمار در یک مرکز آموزشی درمانی است. هنگامی که بیمار از وی می‌پرسد: آیا شما پزشک هستید؟ دانشجو در پاسخ با کمی مکث می‌گوید: بله. دستیار تخصصی و همچنین دو نفر دانشجوی پزشکی حاضر در اتاق، واکنش خاصی نشان نمی‌دهند.

تحلیل مورد

 -             در مراکز آموزشی ـ درمانی، هنگام ارائه خدمات درمانی و مراقبتی، آموزش گروه‌های مختلفی از دانشجویان نیز انجام می‌شود.

 -             حضور دانشجویان بر بالین بیماران مزایا و معایبی دارد و می‌تواند منشأ برخی چالش‌های اخلاقی باشد که بسیاری از آن‌ها با رعایت اصول شناخته‌شده اخلاق در آموزش پزشکی به‌سادگی قابل حل است و زمانی نیز به دلیل ماهیت پویای محیط‌های آموزش بالینی، باید به راهکارهای نوآورانه روی آورد (لاریجانی و همکاران. 1395).

 -             در مراکز آموزشی ـ درمانی، استاد و دستیاران و سایر گروه‌های دانشجویان با صرف زمان بیشتر، می‌توانند خدمات بیشتر و علمی‌تری به بیماران ارائه دهند. این از مزایای محیط آموزشی، در مقایسه با یک مرکز درمانی غیر آموزشی است.

 -             از سوی دیگر، ممکن است عواملی مانند رعایت نکردن حریم خصوصی بیمار، بی‌نظمی، و مهارت نداشتن برخی دانشجویان سبب زیان بیماران شود و این مسئله به‌عنوان کاستی و اشکال مراکز آموزشی درمانی به شمار می¬آید (لاریجانی و همکاران 1395).

 -             ذهنیت نادرست برخی اساتید و فراگیران دراین‌باره که بیماران با آگاهی، مراکز آموزشی ـ درمانی را برای دریافت خدمات انتخاب کرده‌اند و بنابراین نیازی نیست که در هنگام انجام انواع اقدامات درمانی و ارائه اطلاعات به بیمار و اخذ رضایت، به جنبه آموزشی اقدامات تأکید شود. ارزیابی معمول از نگرش جامعه، چنین چیزی را نشان نمی¬دهد.

 -             وظیفه معرفی اعضای تیم درمان، اعم از دانشجویان بر عهده استاد است و کاملاً آشکار است که هنگام پرسش از جایگاه دانشجویان، باید پاسخی کاملاً شفاف و صادقانه داده شود.

 -             بخش یکم محور دوم منشور حقوق بیمار در جمهوری اسلامی ایران، بیان‌کننده محتوای اطلاعاتی است که بیمار حق دارد از آن آگاهی داشته باشد. در بند 3-1-2 از این محور گفته شده است که باید به بیمار درباره «نام، مسئولیت و رتبه حرفه‌ای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت ازجمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفه‌ای آن‌ها با یکدیگر» آگاهی لازم داده شود (منشور حقوق بیمار در ایران).

 -             استفاده از اتیکت مناسب می‌تواند به بخشی از پرسش‌های بیماران درباره جایگاه ارائه‌دهنده خدمات پزشکی پاسخ دهد.

 -             به نظر می‌رسد در خصوص گزارش یادشده، اینکه دستیار و سایر پزشکان در همان لحظه تذکر نداده‌اند، قابل قبول باشد، ولی باید در اولین فرصت درباره صداقت نداشتن در پاسخ‌دهی به بیمار صحبت شود.

 منابع

-              لاریجانی و همکاران (1395). پزشک و ملاحظات اخلاقی. جلد یکم. نشر برای فردا. ص 135-141.

-              منشور حقوق بیمار در ایران. https://shahrvand.sums.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub210/PAITIENTRIGHTFULTEXT.pdf

 جملات کلیدی

ذهنیت نادرست برخی اساتید و فراگیران دراین‌باره که بیماران با آگاهی، مراکز آموزشی ـ درمانی را برای دریافت خدمات انتخاب کرده‌اند و بنابراین نیازی نیست که در هنگام انجام انواع اقدامات درمانی و ارائه اطلاعات به بیمار و اخذ رضایت، به جنبه آموزشی اقدامات تأکید شود.

پژوهشگران