نشریه دانش سلامت و دین

نام بخش مربوطه

فقه پزشکی

عنوان مقاله

مرگ مغزی چیست؟

نویسنده/ نویسندگان

نام و نام خانوادگی

وابستگی سازمانی

پست الکترونیک نویسنده رابط مکاتبات

احمد مشکوری

گروه فلسفه و اخلاق سلامت، دانشکده سلامت و دین، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران.

a.mashkoori@gmail.com

چکیده

مرگ مغزی، یعنی فقدان تمامی عملکردهای مغز که با کمای عمیق همراه با فقدان غیر قابل برگشت ظرفیت هوشیاری، فقدان توانایی تنفس و فقدان تمامی رفلکس‌های ساقه مغز مشخص می‌شود. مرگ مغزی را ایست مغزی (شبیه اصطلاح ایست قلبی) نیز می‌نامند؛ یعنی فقدان تمام عملکردهای مغز.

کلیدواژه‌ها

مرگ مغزی؛ موضوع شناسی؛ حیات نباتی.

متن مقاله

تعریف مرگ مغزی

«مرگ مغزی» پدیده‌ای است که به دلیل تنوع فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف، نگرش‌های بسیار متفاوتی به آن وجود دارد و اجماع جهانی در معیارهای تشخیصی مرگ مغزی وجود ندارد. با وجود تمام این اختلافات، مفهوم مرگ مغزی، به‌عنوان تعریف و تشخیص یا ملاک تعیین‌کننده مرگ فرد به‌طور گسترده‌ای پذیرفته شده است (Miller. 2015). مرگ مغزی، یعنی فقدان تمامی عملکردهای مغز که با کمای عمیق همراه با فقدان غیر قابل برگشت ظرفیت هوشیاری، فقدان توانایی تنفس و فقدان تمامی رفلکس‌های ساقه مغز مشخص می‌شود. مرگ مغزی را ایست مغزی (شبیه اصطلاح ایست قلبی) نیز می‌نامند؛ یعنی فقدان تمام عملکردهای مغز (لاریجانی. 1392). مهم‌ترین علل مرگ مغزی عبارت‌اند از: ضربه شدید به سر، آنوریسم ساب آراکنویید، خونریزی وسیع پارانشیم مغز (DAROFF. 2016).

وضعیت‌های مشابه مرگ مغزی و تشخیص افتراقی آن‌ها

 با توجه به اهمیت تشخیص دقیق موضوع و تمایز مرگ مغزی از موضوعات مشابه، وضعیت‌های مشابه مرگ مغزی را به‌صورت مختصر بررسی می‌کنیم.

1. وضعیت پایدار نباتی: در اثر یک دوره اختلال خون‌رسانی مغز رخ می‌دهد و می‌تواند علائم مرگ ‏مغزی را تقلید کند؛ ولی باید توجه داشت که در وضعیت پایدار نباتی تنفس خود به خودی و برخی ‏رفلکس‌های اولیه ساقه مغز وجود دارند.

2. حالت حداقل هوشیاری: در این حالت، بیمار شواهد اندک، ولی آشکاری از آگاهی خود یا از محیط اطراف نشان می‌دهد؛ مثلاً با بله یا خیر پاسخ می‌دهد یا از دستورات ساده پیروی می‌کند.

3. «سندرم قفل شدن در خود»: این سندرم با باز ماندن دائمی چشم‌ها، کوادری پلژی یا پارزی، حرکات عمودی چشم‌ها یا پلک زدن، به‌عنوان پاسخ بله یا خیر و حفظ آگاهی بیمار از محیط اطراف مشخص می‌شود .(DAROFF. 2016)

اهمیت مرگ مغزی

مرگ مغزی به سه دلیل، جایگاه ویژه‌ای یافته است: 1. اختلاف‌نظر در زنده یا مرده دانستن مبتلایان به مرگ مغزی و مسائل مربوط به آن؛ 2. مباحث مربوط به توزیع منابع محدود و تخصیص این منابع به مبتلایان به مرگ مغزی؛ 3. بحث پیوند اعضا ‏و امکان برداشت عضو از مبتلایان به مرگ مغزی (اعم از زنده یا مرده شمردن آنان).

منابع

• لاریجانی، باقر (1392).پزشک و ملاحظات اخلاقی. تهران: برای فردا. جلد 1. ص 386.
• Miller، Ronald D. Miller’s Anesthesia. Philadelphia: Elsevier، 2015. p. 2308. Vol.2.
• DAROFF، ROBERT B.، et al. Bradley’s Neurology in Clinical Practice. s.l.: Elsevier، 2016. p. 54. Vol.

جملات مهم (دو سه جمله)

• مرگ مغزی به سه دلیل جایگاه ویژه‌ای یافته است: 1. اختلاف‌نظر در زنده یا مرده دانستن مبتلایان به مرگ مغزی و مسائل مربوط به آن؛ 2. مباحث مربوط به توزیع منابع محدود و تخصیص این منابع به مبتلایان به مرگ مغزی؛ 3. بحث پیوند اعضا ‏و امکان برداشت عضو از مبتلایان به مرگ مغزی (اعم از زنده یا مرده شمردن آنان).
• مرگ مغزی را ایست مغزی (شبیه اصطلاح ایست قلبی) نیز می‌نامند؛ یعنی فقدان تمام عملکردهای مغز.