نشریه دانش سلامت و دین

کتاب «پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه»، اثر سیدمحسن مرتضوی، در سال 1399 از سوی انتشارات حوزه علمیه خراسان در 304 صفحه به چاپ رسیده است.
 از مسائل و موضوعات جدید و محل ابتلای امروز جوامع بشری و به‌ویژه جامعه اسلامی، دو موضوع راه‌های پیشگیری از بارداری و سقط‌جنین است. دیدگاه دین مبین اسلام همواره تشویق و تأکید بر تکثیر نسل بوده است؛ ولی امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، راه‌های بیشمار و گاه پرخطری برای تحدید نسل و پیشگیری از بارداری در جامعه رواج پیدا کرده است. همچنین، امروزه موضوع سقط‌جنین در همۀ جوامع به‌منزله یک معضل اجتماعی تلقی می‌شود؛ به‌طوری‌که سلامت خانواده و جامعه را به مشکل دچار کرده است. ازاین‌جهت، بررسی این راه‌ها و موارد جواز سقط‌جنین، نیازمند بحث همه‌جانبه، موضوع‌شناسی و روشن شدن احکام تکلیفی و وضعی مرتبط با خود است که در این کتاب، به مباحث استدلالی و اجتهادی آن پرداخته شده است.
این اثر، در سه بخش و یک خاتمه تنظیم شده است. در بخش نخست، موضوع «مشروعیت تحدید نسل در اسلام» (مطلوبیت تکثیر نسل در اسلام، جواز و مشروعیت تحدید نسل، مروری بر سیاست کنترل جمعیت در ایران، سیاست‌های کلی جمعیت) مورد بحث قرار گرفته است. در بخش دوم «حکم شرعی راه‌های مختلف پیشگیری از بارداری» )عزل و استفاده از وسایل جلوگیری‌کننده از ورود منی به رحم، استفاده از داروهای گیاهی و شیمیایی، حکم استفاده از آی یو دی و نظرات مراجع، بستن لوله‌ها به‌وسیلۀ عمل جراحی و بررسی نظرات فقها، برداشتن رحم یا تخمدان زن) مطرح شده است و در بخش سوم نیز به «احکام وضعی و تکلیفی مرتبط با سقط‌جنین و سقط درمانی» (مفاهیم و کلیات، حکم تکلیفی سقط‌جنین، احکام وضعی مرتبط با سقط‌جنین) پرداخته شده است. در قسمت خاتمه نیز موضوعاتی، همچون بحث مهم «ملاک در ولوج روح» و «مجوزات معاینات پزشکی مشتمل بر حرام» و «تجهیز و دفن جنین سقط‌شده» بررسی شده است.
شایان ذکر است که این کتاب، بخشی از سلسلۀ دروس فقه موضوعات نوین پزشکی است که در دوره پودمانی تربیت پژوهشگر فقه پزشکی، به‌وسیلۀ حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحسن مرتضوی تدریس شده است.

 زهرا علایی طباطبایی
دانشکده سلامت و دین