نشریه دانش سلامت و دین

دستاوردهای پزشکی در دوران باستان

گزیده‌ای از مباحث
درمانگری در دوران باستان در بین اقوام و ملل مختلف ریشه‌هایی متفاوت داشته است که لزوماً نمی‌توان از آن‌ها با عنوان دانش پزشکی یاد کرد. در اغلب موارد، طبابت با اسطوره‌ها و باورهای افراد و گروه‌ها در ارتباط بوده؛ زیرا این اساطیر بخشی از شناخت آنان از جهان هستی را تشکیل می‌داده است.
در ایران باستان، ریشه همه بیماری‌ها به اهریمن برمی‌گشت و بیماری، مبارزه اهریمن و اهورامزدا پنداشته می‌شد. در این دوران، از گیاهان مختلفی برای درمان استفاده می‌شد. ضمن اینکه خواص درمانی مختلفی برای آب در نظر گرفته می‌شد. در ایران باستان، سازوکار مشخصی برای صدور مجوز طبابت وجود داشت.
در هند باستان، خداوندگار پزشکی در بروز بیماری‌ها و درمان آن‌ها مؤثر شناخته می‌شدند و آیورودا، به‌عنوان راهکار درمانی با ترکیبی از طب، ماساژ و یوگا مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در چین باستان، پزشکی مبتنی بر نبض‌گیری و کنترل ضربان بدن با ضربان کیهان بود و از طب سوزنی استفاده می‌شد. در طب چینی، بیماری‌ها دارای علل بیرونی مانند باد، سرما، آتش، خشکی، بخار و یا علل درونی مانند شادی، غم، ترس، خشم، هیجان، و مالیخولیا بودند و یا اینکه زیاده‌روی در خوردن، آشامیدن، خوابیدن و مسائل جنسی را عامل بروز بیماری‌ها می‌دانستند.
در طب دوران باستان در آفریقا، جادوگری بیش از هر چیز مورد استفاده قرار می‌گرفت و بخشی مهم از مداخلات درمانی در این زمینه بود.

مدرس: دکتر بابک عباس‌بیگی
دانش‌آموخته دکتری تخصصی تاریخ علوم پزشکی