نشریه دانش سلامت و دین

افشای راز، تخریب اعتماد!

قال الامیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام)

«لا تثقْ بمنْ یذیع سرّک»¹

امام علی می‌فرمایند: «به کسی که راز تو را فاش می‌کند، اعتماد مکن»

همان‌گونه که آگاه هستید، قرار بر این بود که در هر جلسه درس، یک آیه یا یک حدیث شریف مرتبط با موضوع و مبحث کلاس اخلاق پزشکی و اخلاق حرفه‌ای دانشجویان رشته‌های علوم سلامت، بیان شود. از پنج شماره پیش، موضوع «امانت‌داری»، با استناد به آیات قرآن کریم و روایات شریفه، مطرح شد. در شماره‌های پیشین، با گواه به آیه‌‏ای از سوره یوسف و روایات شریفه، موضوع رازداری بحث شد.

اینک به یکی دیگر از فرمایشات گهربار اهل‌بیت(علیهم‌السلام) درباره این موضوع مهم، اشاره‌شده است. فرمایش مولای متقیان این است که افراد افشا کننده رازها، غیرقابل‌اعتماد هستند. شاید این فرمایش در نگاه نخست، بدیهی به نظر آید، ولی توجه و دقت در رعایت آن امری مهم است. در حوزه سلامت، باید بدانیم که اگر گیرنده خدمت به ما اعتماد نکند، روشن است که نمی‌توانیم به او خدمات پسندیده ارائه دهیم. پزشک معالج برای بیمار دارو نوشته است، ولی نتوانسته اعتماد او را جلب کند. شرح‌حال گرفتن ناکامل، معاینه ناقص، توضیح کم و ناکافی از وضعیت بیمار و برنامه درمانی او و ... بیمار را بی‌‏اعتماد می‌کند؛ بنابراین معاینه پزشک برای بیمار اطمینان‌بخش نبوده، ناچار به پزشک دیگری مراجعه می‌کند.

نکته مهم این است که رفتارها، اعتمادساز یا اعتمادسوز خواهند بود؛ هنگامی‌که در جایگاه معاینه مطب (به‌ویژه در برخی تخصص‌های حساس مانند زنان و مامایی) هم‌زمان بیش از یک بیمار (و هر بیمار دست‌کم با یک همراه) حضور دارد، راز بیمار را افشا کرده‌ایم. از دیدگاه شما چگونه این بیمار رازهای زندگی خود و وضعیت سلامتش را در اختیار این پزشک بگذارد؟! آیا این پزشک قابل‌اعتماد خواهد بود؟

گویا غیرقابل‌اعتماد بودن افشا کننده رازها بدیهی است، ولی نکته باارزش این است که همه ما به این هنجار آشکار پایبند و عامل باشیم. رعایت اصول و قواعد اخلاق سلامت، توجه و دقّت همه ما را می‌طلبد. با رعایت رازداری، اعتماد جامعه به حرفه مقدس سلامت را حفظ نموده و آن را تحکیم و ارتقاء بخشیم.

1- غررالحکم و درر الکلم، ص 745

نویسنده:

دکتر محسن رضایی آدریانی

دانشکده سلامت و دین، دانشگاه علوم پزشکی قم